O zgadze
i niestrawności

Strona główna >

O zgadze i niestrawności >

Co to jest zgaga i jak powstaje?


Co to jest zgaga i jak powstaje?

Niemal każdy zna nieprzyjemne uczucie pieczenia w klatce piersiowej. Zgaga jest właśnie odczuciem, czyli objawem, a nie chorobą samą w sobie. Może jednak sygnalizować występowanie choroby refluksowej przełyku. Czy wiemy, w jaki sposób powstaje i co do niej doprowadza?

Niemal każdy zna nieprzyjemne uczucie pieczenia w klatce piersiowej. Zgaga jest właśnie odczuciem, czyli objawem, a nie chorobą samą w sobie. Może jednak sygnalizować występowanie choroby refluksowej przełyku. Czy wiemy, w jaki sposób powstaje i co do niej doprowadza?

W żołądku wydzielany jest kwas solny, który obniża pH soku żołądkowego do wartości rzędu 1,5-3,5. Nie szkodzi to ścianie żołądka osłanianej przez mechanizmy ochronne. Żołądek od przełyku oddziela dolny zwieracz przełyku – mięsień, który zazwyczaj jest skurczony, a otwiera się tylko okresowo, aby „wpuścić” do żołądka przełykane napoje, pokarm i ślinę. Dodatkową barierą oddzielającą żołądek od przełyku jest przepona – płaski mięsień dzielący tułów w poprzek na klatkę piersiową i jamę brzuszną. To przez nią przechodzi przełyk, tuż nad jego ujściem do żołądka (wpustem).

Zdarzają się jednak stany, w których opisane mechanizmy zawodzą. Dochodzi wtedy do refluksu, czyli cofania się treści z żołądka do przełyku bez odruchu wymiotnego. Najczęściej problem dotyczy dolnego zwieracza przełyku. U części osób jest on zbyt często rozluźniony. Zazwyczaj zdarza się to u kobiet w ciąży, z uwagi na relaksujące działanie hormonów płciowych na mięśniówkę przełyku. U otyłych za skłonność do refluksu może odpowiadać podwyższone ciśnienie w jamie brzusznej.

Dość częstą przypadłością jest przepuklina rozworu przełykowego. Stan ten polega na przemieszczaniu się fragmentu żołądka z jamy brzusznej do klatki piersiowej przez osłabiony otwór w przeponie. Może to predysponować do występowania refluksu.

U osób z niesprawnym zwieraczem przełyku wiele sytuacji może wyzwolić refluks:

  • obfity posiłek,
  • bieganie, schylanie się lub leżenie po posiłku,
  • ćwiczenia fizyczne (m.in. brzuszki, podskoki, przewroty),
  • parcie przy oddawaniu stolca,
  • kaszel, kichanie.

Kiedy do przełyku dostaje się kwaśna treść z żołądka, odczuwamy uczucie palenia, pieczenia, czasem gniecenia. Niekiedy trudno je dokładnie zlokalizować czy opisać. Dzieje się tak, ponieważ przewód pokarmowy unerwiony jest czuciowo przez nerwy trzewne. Odczucia przez nie przewodzone odbierane są w nieostry sposób, w przeciwieństwie do np. bólu skaleczonego palca. Rodzaj unerwienia odpowiada również za możliwe „promieniowanie” bólu do nadbrzusza, żuchwy, ramienia czy pleców.

Zrozumienie mechanizmów odpowiadających za powstawanie zgagi może stać się kluczem do uwolnienia się od niej. Choć występowanie refluksu może wymagać wizyty u lekarza, często możemy udzielić sobie niejako „pierwszej pomocy”, unikając sytuacji prowokujących wystąpienie objawów jeśli dolegliwości występują krótko lub też sporadycznie.

Powiązane artykuły:

Co robić, by skutecznie pozbyć się choroby? >>
Jak zapobiegać zgadze? Przyczyny zgagi >>
Zalecenia dla osób ze skłonnością do zgagi >>

 

Autor tekstu: Lek. Magdalena Bochniak
Konsultacja medyczna: Lek. med. spec. gastroenterologii Lesław Syczewski

Dowiedz się więcej o zgadze i niestrawności